ΟΛΟΜΟΝΑΧΟΣ-ΝΙΚΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ-ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ

ΝΙΚΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ
για το "ΟΛΟΜΟΝΑΧΟΣ"
από τις εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ.











Τον Αύγουστο του 2016 η Martine Laval με κάλεσε να συμμετάσχω στη σειρά Ce que la vie signifie pour moi (Τι σημαίνει η ζωή για μένα) που διευθύνει για λογαριασμό του εκδοτικού οίκου Éditions du Sonneur. Με τη Martine είχαμε γνωριστεί πολλά χρόνια πριν, όταν, ως δημοσιογράφος του Télérama, μου είχε πάρει μια συνέντευξη με αφορμή την έκδοση του  Γονιδίου της αμφιβολίας  στα γαλλικά (Le Gene du doute, ed. Gallimard), ενώ λίγα χρόνια αργότερα με είχε καλέσει να πάρω μέρος στο φεστιβάλ βιβλίου του Calais με την Αγιογραφία (Saint homme, ed. Gallimard).
Δεν είχα κανένα λόγο να αρνηθώ. Η πρόσκλησή της, εκτός από τιμητική, ήταν εξόχως ερεθιστική. Είχε εμπνευστεί τη συγκεκριμένη σειρά από ένα αυτοβιογραφικό κείμενο του μεγάλου Jack London (What life means to me) και είχε απευθύνει ανάλογη πρόσκληση τόσο σε συγγραφείς όσο και σε ανθρώπους από άλλους χώρους της τέχνης, επιστήμονες, ακαδημαϊκούς κ.λπ.
Δυστυχώς, όμως, δεν μπορούσα να δεχτώ. O Αύγουστος του ’16 ήταν ο χειρότερος Αύγουστος της ζωής μου. Όλα γύρω μου είχαν έρθει τούμπα ξαφνικά: είχα βρεθεί ολομόναχος και ανυπεράσπιστος να αναζητώ απεγνωσμένα σανίδα σωτηρίας μέσα στα συντρίμμια. Αντιμετώπιζα μια καταστροφή σε όλα τα επίπεδα: επαγγελματικό, οικονομικό, κοινωνικό, ψυχολογικό… Το να γράψω οτιδήποτε εκείνη τη στιγμή έμοιαζε με σενάριο επιστημονικής φαντασίας.
Προσπάθησα να της εξηγήσω τους λόγους της άρνησής μου. Εκείνη, απ’ την πλευρά της, έδειξε απόλυτη κατανόηση. Αφού μου ευχήθηκε να βγω το ταχύτερο από το αδιέξοδο, άφησε να εννοηθεί ότι δεν βιαζόταν κι ότι είχα όλο τον χρόνο να το ξανασκεφτώ…
Τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς συντελέστηκε ένα μικρό θαύμα. Με τη βοήθεια ενός φίλου γιατρού είχα κατορθώσει τουλάχιστον να κοιμάμαι και να τρώω κανονικά. Με δική του παρότρυνση απευθύνθηκα σε έναν συνάδελφό του που με μια περίτεχνη επαγγελματική σπρωξιά με ανάγκασε να αλλάξω οπτική γωνία. Τις ίδιες εκείνες μέρες ήταν που γεννήθηκε η ιδέα του Ολομόναχου.
Όλον εκείνο τον καιρό τριγυρνούσε στο μυαλό μου η ιστορία του πατέρα μου. Η αληθινή ιστορία της ζωής του, μια ιστορία που έμαθα κάμποσα χρόνια μετά τον θάνατό του. Μια ιστορία που δεν είχε συμπεριληφθεί στον Γραφικό χαρακτήρα , με τη φτηνή δικαιολογία πως δεν θα μπορούσε να συμπιεστεί στη μικροσκοπική φόρμα των ιστοριών του βιβλίου, ενώ ο πραγματικός λόγος ήταν πως δεν είχα την τόλμη να τη δημοσιοποιήσω.
Εκείνους τους ατελείωτους μήνες διαπίστωσα πως η ιστορία του ήταν, αίφνης, και η δική μου ιστορία.
Ο Σοπενάουερ ισχυρίζεται πως κοιταγμένη από μέσα η ζωή μας μοιάζει με συρραφή τυχαίων γεγονότων, μόλις όμως πάρουμε κάποια απόσταση, εμφανίζει δομή δραματική αφήγησης, λες και γράφτηκε από το χέρι ενός αόρατου συγγραφέα. 
Ο αόρατος συγγραφέας της ζωής μου μου υπενθύμιζε με τρόπο εμφατικό πως στη δραματική αφήγηση τα γεγονότα συνδέονται με σχέση αιτίου αιτιατού: η σχέση μου με τον πατέρα μου δεν έβγαζε κανένα νόημα μέχρι τη στιγμή που έμαθα ποιος πραγματικά ήταν˙ η σχέση του πατέρα μου με τον παππού μου έμοιαζε ανεξήγητη μέχρι τη στιγμή που φωτίστηκαν οι άγνωστες πτυχές της˙ και μόνον τώρα έβλεπα πως η σχέση μου με τον 11χρονο γιο μου οδηγούνταν στο ίδιο ακριβώς μονοπάτι, χωρίς να το έχω πάρει καν χαμπάρι.
Τον Ιανουάριο του ’17 έγραψα στη Martine για να επιβεβαιώσω τις προθέσεις της. Μου απάντησε πως θα περίμενε με ανυπομονησία το κείμενό μου, δείχνοντας ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το θέμα του. Με την ψευδαίσθηση πως η έκδοση στα γαλλικά θα προστάτευε το οικογενειακό μυστικό, ξεκίνησα να δουλεύω χωρίς αναστολές.
Για τους επόμενους έξι μήνες συνομιλούσα καθημερινά με το φάντασμα του πατέρα μου και του παππού μου, την ίδια ώρα που ο γιος μου, στο διπλανό δωμάτιο, βυθιζόταν στην πολύχρωμη ασφάλεια των ηλεκτρονικών παιχνιδιών για να αποφύγει τις ξέρες στις γκρίζες ζώνες της σχέσης μας.
Ο Ολομόναχος ολοκληρώθηκε το καλοκαίρι του ’17. Ο Gilles Decorvet ανέλαβε να το μεταφράσει, όπως είχε κάνει για το Γονίδιο και την Αγιογραφία. Η έκδοση του βιβλίου προγραμματίστηκε για τον Σεπτέμβριο του  ’18.
Όταν το ανακοίνωσα στη μητέρα μου, διαπίστωσα με έκπληξη πως διόλου δεν την τρόμαζε η αποκάλυψη του ασήκωτου μυστικού που είχε κουβαλήσει αγόγγυστα επί μισόν αιώνα – αντιθέτως, το θεωρούσε ελάχιστο φόρο τιμής στη μνήμη εκείνου με τον οποίο το είχε μοιραστεί.
Έτσι, ο Ολομόναχος, με κάποιες προσθήκες που δεν θα σήμαιναν τίποτε για τον γάλλο αναγνώστη, κυκλοφορεί και στα ελληνικά.
Κατά κάποιον τρόπο, αποτελεί το δικό μου Γράμμα στον πατέρα, ταυτοχρόνως όμως κι ένα Γράμμα προς τον γιο μου, αφού η ιστορία του πατέρα του και του πατέρα του πατέρα του είναι –είτε το θέλει είτε όχι– και η δική του ιστορία.
Ο Ολομόναχος, το έβδομο βιβλίο μου, είναι πάνω απ’ όλα μια επιβεβαίωση πως οι ιστορίες μπορεί ν’ αποδειχτούν πολύτιμο και αποκαλυπτικό δώρο – ένα σωσίβιο που εμφανίζεται αναπάντεχα τη στιγμή ακριβώς που έχεις πειστεί πως σ’ αυτή την τρικυμία δεν θα τη βγάλεις καθαρή.

Ένα μυστικό καλά κρυμμένο για πάνω από μισόν αιώνα έρχεται ανέλπιστα στην επιφάνεια για να φωτίσει το αόρατο νήμα που συνδέει τη ζωή του συγγραφέα με εκείνη του πατέρα του.

Η σπαρακτική αφήγηση της οικογενειακής ιστορίας αποτελεί ένα Γράμμα στον Πατέρα – μια ετεροχρονισμένη πράξη αποδοχής της άυλης πατρικής κληρονομιάς.

Την ίδια στιγμή όμως αποτελεί κι ένα είδος διαθήκης, νουθεσία και ευχή μαζί προς τον δικό του γιο – μια απεγνωσμένη προφητεία ή προκαταβολική απολογία για όσα θα του κληροδοτήσει θέλοντας και μη.Όλα εξηγούνται πλέον. Κάθεται απέναντί μου και μου χαμογελάει με εκείνο το μισό χαμόγελό του, ένα μείγμα συμπόνιας και σαρκασμού… ...επιτέλους, τον καταλαβαίνω. Ο ανεξιχνίαστος άντρας που με μεγάλωσε, ο άντρας που μίσησα όσο και λάτρεψα, είναι ανοιχτό βιβλίο μπροστά μου. Εντάξει η συμπόνια. Ο σαρκασμός, όμως; θα αναρωτηθεί κανείς και με το δίκιο του. Ο σαρκασμός έχει να κάνει με το ότι μας ενώνουν πολύ περισσότερα από τις ρυτίδες και τη γραμμή των μαλλιών στο μέτωπο. Η στιγμή που τον καταλαβαίνω πια απόλυτα είναι η στιγμή που ανακαλύπτω από τι είμαι φτιαγμένος.

Ρίχνει φαρμάκι ο κόσμος πικρό
και δεν χρωστάει να κάνει καλό
όμως στο τέλος θα δούνε ποιος είμαι εγώ…