ΜΑΚΗΣ ΠΑΝΟΣ ΓΙΑ ΤΟ "ΑΣΥΜΒΑΤΟΙ ΔΕΣΜΟΙ" ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΝΟΗ

 ΜΑΚΗΣ ΠΑΝΟΣ 

για το "ΑΣΥΜΒΑΤΟΙ ΔΕΣΜΟΙ"

από τις εκδόσεις ΠΝΟΗ.

Οι «Ασύμβατοι δεσμοί» αποτελούν οργανική συνέχεια του προηγούμενου μυθιστορήματός μου «Το μυστικό της παλιάς φωτογραφίας», πάλι από τις εκδόσεις ΠΝΟΗ, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν είναι ένα αυτόνομο μυθιστόρημα.

 Όταν λοιπόν τέλειωσα «το μυστικό της παλιάς φωτογραφίας» κάτι με έτρωγε ότι η ιστορία μου δεν είχε ολοκληρωθεί κι ότι έπρεπε να έχει και συνέχεια. Είχα καλύψει ιστορικά μια περίοδο από το 1912 (απελευθέρωση της Μακεδονίας) μέχρι το 1973 (την εποχή της χούντας). Οι βασικοί μου ήρωες ήταν ακόμα πολύ νέοι και θα μπορούσαν να συνεχίσουν να παίζουν πάλι πρωταγωνιστικό ρόλο, αυτοί και οι επίγονοί τους, μέχρι να φτάσω σε μια άλλη σημαντική περίοδο για την ιστορία της χώρας μας, όπως ήταν η δύσκολη περίοδος της χρεοκοπίας και η εμφάνιση των ταγμάτων εφόδου μιας εγκληματικής οργάνωσης, κάπου δηλαδή στο 2010

Μια αριστερών πεποιθήσεων φοιτήτρια των αγώνων του Πολυτεχνείου και ένας αξιωματικός του στρατού ξηράς, τραμπούκος και ρατσιστής με καλά κρυμμένες ομοφυλοφιλικές προτιμήσεις, βρίσκονται ένοικοι της ίδιας πολυκατοικίας. Αν και δεν γνωρίζονται μεταξύ τους, ένας στενός δεσμός τους ενώνει. Τον αγνοούν, αλλά υπάρχει… και κάποτε θα ξεσπάσει ως θύελλα καταστροφής όλων των βεβαιοτήτων τους.

Τριγύρω τους και μαζί τους περιδινίζονται στα πάθη και στις ελπίδες τους άλλα τραγικά πρόσωπα, μεταξύ των οποίων και ένας αραβικής καταγωγής, επιστημονικός και συνάμα ερωτικός μετανάστης. Έτσι αγγίζω και άλλες κοινωνίες, ξένες προς τη δική μας, με τις ανάλογες δυστοπίες, υποκρισίες, δεισιδαιμονίες, με τη δική τους –εντελώς διαφορετική– κουλτούρα ζωής. 

Είναι λοιπόν κατά βάση οι ίδιοι ήρωες και οι επίγονοί τους, μετά από παρέλευση τριών και πλέον δεκαετιών. Το σκηνικό έχει μετατοπιστεί από τη Μακεδονική επαρχία και την περίοδο της χούντας, στην Αθήνα της μεταπολιτευτικής κρίσης του 2010. Ασύμβατες σχέσεις συγγενικές, ερωτικές, κοινωνικές, πολιτικές και θρησκευτικές δημιουργούνται ανάμεσά τους, σχέσεις και δεσμοί με συγκρουσιακό χαρακτήρα.

Και τα δυο αυτά μυθιστορήματά μου θεωρείται ότι έχουν πολλές επιρροές ή καλύτερα ότι κατατάσσονται στη λογοτεχνική σχολή του νατουραλισμού.

Όπως ίσως γνωρίζουμε οι νατουραλιστές παρουσιάζουν τους ήρωές τους εξαρτημένους από τους όρους της κοινωνικής και οικονομικής ζωής, και προβάλλουν πολύ το στοιχείο της αναπόφευκτης σύγκρουσης. Η ξεκάθαρα πολιτικοποιημένη γραφή τους αρνείται να ωραιοποιήσει την πραγματικότητα, αφού στόχος τους είναι να αποκαλύψουν τα κακώς κείμενα, να προβάλλουν έμμεσα την κοινωνική τους διαμαρτυρία και να καταγγείλουν τη σοβούσα υποκρισία και ανηθικότητα. Κρατούν στοιχεία από τον ρεαλισμό και την ηθογραφία, αλλά προχωρούν ένα βήμα πιο πέρα, στην ανάδειξη της κοινωνικής φθοράς, στην κατάδειξη της κρυμμένης, της γκρίζας πλευράς του κοινωνικού καθρέφτη, οδηγώντας τη σκέψη του αναγνώστη στην ανάγκη για ανατροπή αυτής της σαθρής κοινωνίας. Χωρίς να το λένε, ευαγγελίζονται την κοινωνική αλλαγή.

Για αυτό ο νατουραλισμός, όχι τυχαία, συνδέθηκε άρρηκτα με τα σοσιαλιστικά κινήματα.  Φαίνεται όμως ότι τίποτα δεν έχει επιλυθεί, και ότι διαχρονικά και πάντα, στην ιστορική γραμμή των αιώνων, οι άνθρωποι θα παλεύουν για καλύτερες ημέρες, πάντα θα ζητούν και θα αγωνίζονται κάποιοι, για να επιτύχουν την ιδανική κοινωνία, μια κοινωνία ιδεατή, χωρίς αδικία, χωρίς ανισότητα, χωρίς ανηθικότητα, χωρίς ξεπεσμό του ανθρώπου, χωρίς υποκρισία, χωρίς πείνα, αμορφωσιά, βία, φόβο, πόλεμο, κοινωνική κατάντια…

Σαν βαθειά πολιτικοποιημένο άτομο που είμαι λοιπόν κι εγώ,  δεν θα μπορούσε το γράψιμό μου να μην επηρεαστεί από τις πανανθρώπινες αξίες και ιδέες στις οποίες πιστεύω και για τις οποίες αγωνίζομαι: αξίες όπως είναι η δημοκρατία, η δικαιοσύνη, η ισονομία, τα ανθρώπινα δικαιώματα, ο σεβασμός στην διαφορετικότητα, ο αγώνας κατά του ρατσισμού και της ξενοφοβίας, αλλά και τις ευαισθησίες μου για τη μόλυνση του περιβάλλοντος και την κλιματική αλλαγή που δυστυχώς σύντομα τείνει να γίνει το χειρότερο πρόβλημα για την επιβίωση του ανθρώπινου είδους. Στα βιβλία μου λοιπόν εξωτερικεύω και καταθέτω στο χαρτί τα συναισθήματα που διεγείρουν και τεντώνουν τις ευαίσθητες χορδές της προσωπικότητάς μου.

Είμαι και γω της άποψης, ότι το διάβασμα δεν είναι μόνο για να αποξεχνιόμαστε (σημαντικό στοιχείο κι αυτό), αλλά ένα βιβλίο  πρέπει  και να μας προβληματίσει, να μας ταρακουνήσει, να διευρύνει την κριτική μας ικανότητα, να προκαλέσει τη φαντασία μας και να μας κάνει να αναρωτηθούμε για τον προορισμό μας.

 Παραθέτω και δυο μικρά αποσπάσματα από το βιβλίο μου:

«Απόλυτη ησυχία και γαλήνη απόκοσμη στο μικρό λιμανάκι. Η θάλασσα κράτησε την αναπνοή μέσα της και το κύμα έστησε αυτί να κρυφακούσει τις μύχιες σκέψεις μου. Τις μαρτύρησα στον άνεμο! Να ’μουν χελιδόνι να πετάξω πάνω της, στην απεραντοσύνη της πλάσης, να νοιώσω λεύτερη, να ζήσω» έγραψε εκείνη την πρωτομαγιά καθισμένη πάνω σ’ ένα βραχάκι, αγναντεύοντας τις χρυσορόδινες ανταύγειες του δειλινού μέσα στη θάλασσα.

 

«Λίγο πριν ξημερώσει –στον ξύπνιο της, ή στον ύπνο της; –σηκώθηκε αθόρυβα, διάβηκε σχεδόν πετώντας το σαλόνι, και άνοιξε με τις «φτερούγες» της αθόρυβα την εξωτερική πόρτα του διαμερίσματός τους. Ανέβηκε τρέχοντας τα λίγα σκαλιά, και βγήκε σαν αερικό στην ταράτσα της πολυκατοικίας. Έβρεχε καταρρακτωδώς και φυσούσε μανιασμένα εκεί πάνω. Οι χοντρές σταγόνες βροχής που έδερναν το πρόσωπό της και ο αέρας που τη χτυπούσε κατάμουτρα, της έδιναν μια αίσθηση απόλυτης ελευθερίας. Το ρούχο που φορούσε, είχε κολλήσει κατάσαρκα στο κορμί της, και περπατώντας ξυπόλυτη μέσα στα νερά, ένιωθε μια απίστευτη ηρεμία, μια πρωτόγνωρη χαρά και ευτυχία. Πλησίασε στην άκρη της ταράτσας και αγνάντεψε τα φώτα της πόλης, που απλώνονταν κάτω απ’ τα πόδια της. Είχε αρχίσει να χαράζει. Οι αστραπές και οι κεραυνοί που αυλάκωναν σαν τεράστια φωτεινά φίδια τον ορίζοντα, της προκαλούσαν αντίστοιχες εκρήξεις χαράς και την καλούσαν να πετάξει προς το μέρος τους, να γίνει ένα μαζί τους, να νιώσει τη δύναμη και την ομορφιά τους. Ανέβηκε στο περβάζι. Πάτησε σταθερά στην άκρη του και άνοιξε τα φτερά της. Στάθηκε μετέωρη για μερικά δευτερόλεπτα, σήκωσε το κεφάλι της στον ουρανό και ανοιγόκλεισε γρήγορα τις φτερούγες της, όπως ακριβώς στο όνειρό της. Στην επόμενη αστραπή που φώτισε τον ορίζοντα, εκτινάχθηκε φτερουγίζοντας προς τη λάμψη της. Ήταν το τελευταίο, λυτρωτικό πέταγμά της στα ουράνια».

Δείτε περισσότερα για το βιβλίο και τον συγγραφέα ΕΔΩ

Ασύμβατες σχέσεις –συγγενικές, ερωτικές, κοινωνικές, πολιτικές– δημιουργούνται ανάμεσα στους ήρωες αυτού του μυθιστορήματος, σχέσεις και δεσμοί με συγκρουσιακό και ανατρεπτικό χαρακτήρα. Μια αριστερών πεποιθήσεων φοιτήτρια των αγώνων του Πολυτεχνείου κι ένας χουντικός αξιωματικός του στρατού με καλά κρυμμένες ομοφυλοφιλικές προτιμήσεις, ύστερα από μια περιπετειώδη πορεία τριάντα εφτά χρόνων, βρίσκονται ένοικοι της ίδιας πολυκατοικίας στην Αθήνα της κρίσης του 2010. Αν και δεν γνωρίζονται μεταξύ τους, ένας στενός δεσμός τους ενώνει. Τριγύρω τους και μαζί τους περιδινίζονται στα πάθη και στις ελπίδες τους άλλα τραγικά πρόσωπα. Ενδοοικογενειακή βία, σκληρότητα κατά των γυναικών, ομοφοβικές ακρότητες, ρατσισμός, ερωτικά, πολιτικά και θρησκευτικά πάθη, πλέκουν έναν συγκλονιστικό αφηγηματικό καμβά με έντονο συγκινησιακό υπόβαθρο, που κάνουν το νατουραλιστικό αυτό κοινωνικό μυθιστόρημα να διαβάζεται χωρίς ανάσα.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

Ο Μάκης Πάνος  γεννήθηκε στην Ορμύλια της Χαλκιδικής. Τελείωσε τη Γεωπονική Σχολή στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης. Έχει έντονη πολιτιστική, συνδικαλιστική αλλά και πολιτική δράση τα τελευταία τριάντα χρόνια. Ένα τραγικό γεγονός έφερε τα πάνω κάτω στη ζωή του. Το πρώτο του μυθιστόρημα με τίτλο «Οι δικοί μας άγιοι οι δικοί μας άγγελοι» ήταν μια χειμαρρώδης κατάθεση ψυχής. Έχει γράψει ακόμα το «Γουρούνια στην πράσινη τσόχα», καθώς και τα θεατρικά έργα: «Σταμάτα την παρέλαση ρε…», «Ο Μάριος… πολιτευτής», καθώς και το αντιπολεμικό μονόπρακτο «Αποκτήνωση». Το 2018 κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Πνοή «Το μυστικό της παλιάς φωτογραφίας », ενώ οι «Ασύμβατοι δεσμοί» είναι η συνέχεια του προηγούμενου μυθιστορήματος.

Αρθρογραφεί σε διάφορα έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα στην περιοχή της Χαλκιδικής και είναι μέλος της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών.